GLOUDEMANS - Afbeelding blog - Meer tenderen, beter tenderen
31 mei 2023

Tenderen en taxeren: meest duurzaam én hoogste grondbod

Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met collega’s Frank Schavemaker en Eddy Halter van de afdeling Valuations.

Door het Didam-arrest is het voor overheden vrijwel onmogelijk geworden om 1-op-1 verkooptransacties voor bouwgrond tot stand te brengen. Verkopen dienen zo veel mogelijk uitgevoerd te worden via een openbare selectieprocedure.

Voor Didam werden verkooptransacties van overheden aan marktpartijen vaak gerechtvaardigd door een taxatierapport. Dit rapport werd door de verantwoordelijk ambtenaar doorgestuurd naar de gemeenteraad. Dat leek door Didam niet meer nodig. Binnen de taxatiebranche werd in eerste instantie dus gedacht dat het Didam-arrest zou leiden tot een kleinere vraag naar taxaties.

Laat taxateur planopties doorrekenen voordat de tender start

Echter, overheden zien in deze Didam-voorwaarde een interessante bijvangst. Naast architectonische en stedenbouwkundige kwaliteit, is ‘meest duurzaam’ een steeds belangrijker beoordelingscriterium. Duurzaamheid wordt vaak gemeten aan de hand van een zogenaamde ‘ESG-score’ (Environmen, Social en Governance). Er zijn gevallen waarbij de factor duurzaamheid voor 90 procent meetelt. Prijs is dus niet meer de belangrijkste factor.

ESG is een mooi streven, maar grond is natuurlijk niet gratis. Om tot een aanvaardbare grondprijs te komen, geven overheden vaak minimale grondprijzen mee in een openbare selectieprocedure. Juist voor het vaststellen van deze minimale prijs wordt er steeds vaker gekeken naar de taxateur!

Levert een hogere ESG ook meer opbrengst?

De uitdaging voor de markt is om de ESG-kwaliteit te maximeren, oftewel een zo duurzaam mogelijk plan maken zonder in te boeten aan prijs. Wat is er op dit moment bekend van het prijseffect van deze investeringen?

Bij nieuwe koopwoningen zien we met name de spaarzaamheid van de particulier. Door de energiecrisis is de particulier bereid om meer te betalen voor woningen met zonnepanelen en Nul-op-de-Meter (NOM). Nieuwbouwwoningen dalen dan ook minder in prijs dan bestaande woningen.

Bij nieuwbouw huurwoningen zien we een grote invloed van institutionele beleggers en corporaties. Zij worden door hun aandeelhouders en door overheidsbeleid gestimuleerd om meer duurzaam te investeren. Zij hechten daarom steeds meer belang aan zaken als duurzame warmtenetten, circulariteit, biobased materialen en groene daken en pleinen. In hun jaarverslagen laten deze partijen vol trots hun daadkracht zien op deze gebieden.

Het blijft voor de taxateur vooralsnog lastig om in te schatten in hoeverre de hogere kosten voor duurzaamheidsmaatregelen ook tot hogere opbrengsten leiden. Bij een recentelijk ESG-congres bleek veel behoefte aan inzicht op dit gebied. Langzaam groeit wel een gevoel bij de waarde-effecten van ESG, maar empirisch onderzoek is vooralsnog schaars.

ESG-afweging is makkelijker bij parkeren en betaalbare huur

Wat betreft parkeren en betaalbare huur is de ESG-afweging beter te maken, omdat keuzes direct bijdragen aan een hogere ESG-waarde. Minder parkeerplaatsen en meer ondergronds parkeren in plaats van maaiveld parkeren leidt tot een betere milieukwaliteit. Meer, of grotere, betaalbare woningen zorgen voor een hogere score op de ‘S’ binnen de ESG.

Echter, hier is wel politieke moed voor nodig. Minder parkeerplaatsen leiden tot protesten. Te weinig of te kleine betaalbare woningen kunnen rekenen op maatschappelijke tegenwind. De taxateur kan hierbij helpen. Door een ‘prijskaartje’ te hangen aan verschillende ESG-scenario’s kan de taxateur de politieke besluitvorming transparanter maken en een realistische verkoopprijs berekenen. Deze realistische verkoopprijs kan als basis gebruikt worden in een tender.

 

In 2023 nemen wij – Martine, Romy, Roger en Hélène – je mee in onze blogreeks ‘Meer tenderen, beter tenderen’. Hierin delen we onze visie op het beter én efficiënter insteken van openbare selectieprocedures, omdat dit steeds belangrijker wordt nu er meer getenderd zal moeten worden. Hoe kun je bijvoorbeeld zorgen voor meer transparantie in je tenders? Of hoe ga je om met subjectieve beoordelingen, te veel ‘papieren eisen’ en integraliteit van beoordelingscriteria? En, hoe maak je het duurzaamheidscriterium meetbaar?

Houd onze LinkedIn pagina’s en de website in 2023 dus goed in te gaten!

Gloudemans voor het land van morgen