Gloudemans Uitspraak - algemeen
9 februari 2022

ABRS – causaal verband gewasschade

Heerenpeel exploiteert een landbouwbedrijf aan Schipperspeel 3 te Oploo. Enkele agrarische percelen van Heerenpeel grenzen aan waterlopen die in beheer en onderhoud zijn van het waterschap.
De percelen liggen aan de noordkant van Oploo en wateren grotendeels af op een watergang die uitkomt in de Oploose Molenbeek.

bekijk uitspraak

Op 26 augustus 2014 is het projectplan “Knelpunten wateroverlast Oploo” vastgesteld. Dit plan heeft als doel om wateroverlast in Oploo te voorkomen.
Een van de oplossingen in het projectplan om bij extreme weersomstandigheden wateroverlast in de kern Oploo te voorkomen was om de Oploose Molenbeek te ontzien door meer water bovenstrooms van Oploo om te leiden via een watergang die daartoe verruimd diende te worden. In extreme situaties zullen de landbouwgronden ten noorden van Oploo nog steeds inunderen, maar zal minder groot zijn en voldoet aan de normen.

In 2014 en 2015 zijn de maatregelen uitgevoerd. Op verzoek van de vorige eigenaar van de gronden van Heerenpeel is, in afwijking van het projectplan, de bypass in een bocht aangelegd en niet in een rechte lijn omdat hij de bestaande situatie wilde handhaven zodat hij een landgoed van natte natuur kon ontwikkelen. Deze afwijking is mondeling afgestemd en niet schriftelijk vastgelegd.

Heerenpeel heeft de getroffen percelen eind 2015 begin 2016 verworven.

In de periode van 27 mei tot en met 28 juni 2016 heeft Heerenpeel te kampen gehad met extreme regenval. Dit heeft geleid tot wateroverlast met gewasschade tot gevolg.

Bij besluit van 4 juli 2017 heeft Heerenpeel het waterschap om een vergoeding verzocht van € 25.000,00 en daarbij gesteld dat de schade het rechtstreeks gevolg is van de uitoefening van de taken van het waterschap in het kader van het waterbeheer. De gewijzigde uitvoering heeft de schade veroorzaakt doordat het water in de bocht langzamer afgevoerd wordt als dan dat het geval zou zijn indien sprake was van een rechte lijn.

Het waterschap wijst het verzoek, onder verwijzing naar een advies van de SAOZ af, op grond van het ontbreken van een causaal verband tussen de gestelde schadeoorzaken en de gestelde schade. De bezwaarprocedure heeft tevens een afwijzing van het verzoek tot gevolg. De rechtbank oordeelt vervolgens dat het verzoek terecht is afgewezen omdat het uitvoeren van werkzaamheden in afwijking van het projectplan, geen rechtmatige uitoefening van taken of bevoegdheden in het kader van waterbeheer is. Heerenpeel kan zich tot de burgerlijke rechter wenden voor een actie uit onrechtmatige daad.

In hoger beroep stelt Heerenpeel dat de schade is veroorzaakt door de (rechtmatige) aanleg van de bypass. De Afdeling komt tot de overweging dat Heerenpeel onvoldoende heeft aangevoerd om het oorzakelijk verband tussen de aanleg van de bypass en de gewasschade aan te nemen en dat de aanvraag om nadeelcompensatie terecht is afgewezen.

Om het causaal verband vast te stellen moet een vergelijking worden gemaakt tussen de feitelijke situatie waarin Heerenpeel door de zware regenval is terechtgekomen en de hypothetische situatie waarin hij zou hebben verkeerd indien de aanleg van de bypass niet zou hebben plaatsgevonden. Heerenpeel heeft niet aannemelijk gemaakt dat de schade door de extreme regenval in 2016 zonder de aanleg van de bypass zou zijn uitgebleven. Hierbij is van belang dat de bewijslast van het bestaan en de omvang van de schade en het causaal verband met de gestelde oorzaak van de schade op de aanvrager rust. De stelling dat uit de vergelijking van de opbrengst per hectare van aardappels en maïs tussen 2016 en 2017 blijkt dat er in 2016 schade is geleden, betekent niet dat die schade er zonder de aanleg van de bypass niet zou zijn geweest. In het projectplan is vermeld dat bij extreme weersomstandigheden landbouwpercelen ten noorden van Oploo nog steeds zullen inunderen.

Gloudemans voor het land van morgen